In mijn laatste bundel “Sluitsteen”die in de maand mei bij uitgeverij “De vergulde Snuitbeer” verscheen staat een hoofdstuk met de titel Resoneren met je omgeving. Wanneer resoneer je met je omgeving en wanneer is dit niet het geval? In het verhaal steggelt een echtpaar of ze nu haast moeten maken om ergens op tijd te komen of dat ze onderweg meer oog moeten hebben voor wat er op hun pad komt. Met het idee van resoneren is er misschien een brug te slaan in hun onenigheid.
Het werkwoord resoneren was niet zomaar gekozen.Het is een term die is ontleend aan de socioloog Harmut Rose en hij bedoelt daarmee dat de relatie waarin het subject en de wereld antwoordend tegenover elkaar staan. De wereld kan van alles inhouden, de ons omringende natuur, een stad, een culturele manifestatie etc. En misschien moeten we het antwoorden van de omgeving niet al te letterlijk nemen en dit als een breed scala aan reacties zien zoals een knik, een wenk, een mooie gedachte, een ontroering etc., gebeurtenissen die een emotie op kunnen roepen.
Laten we eens proberen deze ietwat abstracte formulering een beetje te ontcijferen ofwel de vraag stellen wat het individu moet doen om antwoord te krijgen.
Het gaat dus in essentie om de vraag hoe je met tijd omgaat en hoe je tijd beleeft.Iemand die geen tijd te verliezen heeft ervaart veel van de omgeving vaak als een hindernis. Een irritant rood stoplicht, een snelheidsbeperking, een verliefd echtpaartje op de stoep waar je niet langs komt.We moeten toch voort!
Rose constateert dat de wereld steeds sneller gaat. Er zijn bijvoorbeeld onderzoekingen die aantonen dat de mens sneller dan vroeger over straat loopt en dit werkt niet altijd bevrijdend. Slenteren doet alleen nog de dakloze-irritant als die in de weg loopt of zit- maar anderen hebben geen tijd te verliezen want ja, op tijd zijn voor sluitingstijd, de trein halen, kortom tal van redenen om er stevig de pas in te zetten. Ik merk het ook aan discussieprogramma’s op de tv die steeds moeilijker te volgen zijn omdat pratende hoofden hun praatsnelheid vaak versnellen, met soms ook nog een verhoogde stem om misschien het rammelende geraamte van hun argumentaties een beetje te verbergen achter een brei van woorden. Waar heb ik eigenlijk naar zitten luisteren vraag ik me dan wel eens af?
Om de betekenis van tijd voor het voetlicht te brengen maakten de oude Grieken al een onderscheid tussen twee mythologische figuren namelijk Chronos en Kairos.De eerste is ons erg bekend, dat is de lineaire tijd ofwel de kloktijd. Kairos staat voor innerlijke tijdsbeleving door rust, concentratie, meditatie.Om heldere gedachten te krijgen moeten we kunnen dagdromen, moeten we in staat zijn om Chronos te vergeten, proberen als het ware jezelf te ontdekken wat voor jou betekenisvol is, wat jouw innerlijke waarden zijn; misschien krijg je wel leuke invallen.Hieraan bewust aandacht en tijd aan besteden is nodig om niet verstrikt te geraken in het raderwerk van chronos, die gebiedt haar wijzers in de gaten te houden, je te haasten. Ik probeer elke dag me hier een beetje op te bezinnen. Nu het weer zo mooi is en lekker warm zet ik een stoel aan het water van de gracht en neem niets mee, geen krant of telefoon. Kijk dan naar de waterhoentjes die op een portie stadsvuil een gezin groot brengen, tuur naar bootjes die voorbij komen en zie dan dat chronos soms ook de watersporter in zijn greep heeft. Sommigen varen veel te hard, botsen bijna op andere bootjes omdat zij voortdurend op hun telefoon zitten te turen. En oordelend over het aantal lege flesjes willen ze de omgeving ook niet erg waarnemen maar zich in een roes afsluiten.
De inmiddels overleden wielrenner Jacques Anquetil had als bijnaam “Monsieur Chrono”. Hij was kampioen in de snelheid om van A naar B te fietsen, diep over zijn stuur gebogen, zijn voeten in de klemmen. Maar we hebben ook de wielrijder die rustig door de natuur fietst en af en toe afstapt om naar een veld met bloemen te kijken,boslucht opsnuift, naar de geluiden van vogels luistert. Ook de fietswereld is steeds sneller geworden. De fietspaden door de duinen en bossen zijn racebanen geworden, het zijn allemaal Anquetils. De uitrusting, het turen op de meters en wijzers. Ze racen de eenvoudige weggebruikers van de weg.
Resoneren met je omgeving is er niet uit op om een prestatie te leveren voor anderen of voor jezelf, maar heeft als doel een innerlijke beleving, proberen een essentie te ontdekken en daarbij helpt de aandacht voor de omgeving die dan iets bij je los kan maken.Onderweg zijn en je misschien afvragen wat de omgeving met je doet. Het is de verbinding tussen Cronos en Kairos.
Resoneren met je omgeving is vaker nodig als we we niet met onze vingers in het uurwerk bekneld willen raken.We hoeven ons toch niet altijd te laten meeslepen in de versnellingsmachine die de laatkapitalistische samenleving is geworden.Lekker meer tijd nemen om te ontdekken wie we nu zelf eigenlijk zijn.
Soms moet het middelvingertje omhoog.