Het was maar een klein berichtje in de krant. Vrouwen en meisjes mogen voortaan niet meer zingen en declameren in openbare ruimtes.Een strikte interpretatie van de sharia hadden baardige mannen bedacht.

Vrouwen zijn nu niet alleen bijna niet te zien in Afghanistan, ze zijn nauwelijks nog te horen; alleen nog als ze begeleid worden door manvolk. Hun stem is te intiem, die moet beteugeld worden. Een zoveelste vernedering en inbreuk op het recht van vrouwen om zich te uiten en deel te nemen aan het openbare leven. Een nieuwe loot aan de boom van onderdrukking naast sluiers, besnijdenissen en andere repressieve maatregelen, ontsproten aan patriarchale breinen.

De betekenis van deze beslissing  drong maar langzaam tot me door. Wat is er in godsnaam gebeurd in dat land dat ze tot een dergelijke totaal oninvoelbare beslissing zijn gekomen?

Na lang peinzen kreeg ik een idee hoe zoiets onmogelijks kan ontstaan in het hoofd van opperste leider Mawlawi Hibatullah Akhundzada.

Zomaar een gedachte

Dictators gebruiken alle middelen om slechte invloeden op hun volk buiten de deur te houden. Echter niet als hun eigen bevrediging in het geding is. Streng Gereformeerden keken in vroegere tijden stiekem zelf tv terwijl ze luidkeels verkondigde hoe abject het staren naar de buis was. Putin schijnt een groot liefhebber te zijn van (verboden)Amerikaanse cowboyfilms. Kim jong-un geniet van Disney animatie. Het is daarom aannemelijk dat onze Talibanleider ook wel eens een filmpje in het geniep bekijkt. Ik stelde me voor dat hij naar de film Shaw shank heeft gekeken, achter geblindeerde ramen natuurlijk. Het verhaal speelt zich af in een meedogenloze gevangenis met corrupte bewakers en een directeur die heilig in de bijbel gelooft. Voor de Talibanleider een vertrouwd decor. In een dergelijk regime onstaan vriendschappen om te overleven en onze hoofdpersoon, een bankier, helpt de bewakers en de directeur met belastingen en beleggen en weet zo privileges te vergaren. En dank zij zijn inspanningen weet hij voor de gevangenis afgedankte boeken te verzamelen en oude grammofoonplaten.

Hij mag gebruik maken van het commandocentrum van de gevangenis met toezicht van een bewaker.

En dan komt die verbijsterende scène. Op een van de afgedankte platen staat de beroemde aria van Mozart: Che soave zeffiretto uit de bruiloft van Figaro. “Een lief klein briesje zal vanavond  aanwaaien…” Twee vrouwenstemmen die hij door de draadomroep van het cachot door het hele complex laat horen.De bewaker zit op de pot met zijn broek op z’n knieen en kan niet direct ingrijpen. …”Onder de dennen van het bosje…” Of het geluid uit de hemel komt. Kreupel geslagen geïnterneerden rijzen op uit hun ziekenhuisbed. Niets willen ze missen van de betoverende warmte van de engelachtige stemmen. Gevangenen, bezig met slavenwerk, staken het werk, monden vallen open, ingesloten gestraften omklemmen hun tralies alsof ze ditmaal alle ijzer met hun handen kunnen vermorzelen.

Onzegbare krachten tilden de geknechte gevangenispopulatie voor even boven de meedogenloze grauwe werkelijkheid uit. Gaf hun even het gevoel van vrijheid.

Door vrouwenkelen losgezongen uit hun ketenen.

Voor even.

Onze bankier kreeg de zwaarste straf in de isoleercel van de directeur.

Mawlawi Hibatullah Akhundzada wist genoeg.

De vrouwenstem kan een opstand veroorzaken.

Jaap is even met andere dingen bezig. Tot later.

Was wel humoristisch van Rogier om mijn afwezigheid toe te lichten. De werkelijkheid is profaner: ik was erg ziek. Na de presentatie van Sluitsteen in Zutphen kwam ik met hoge koorts thuis en ben tot op de dag van vandaag niet hersteld. Het is volgens artsen niet meer mogelijk om nu nog uit te maken of het een zeer zware griep of covid was.: Ik moet rekenen op een aantal weken hestelen zal een aantal afspraken moeten afzeggen.

Ik zal dus een tijdje van de radar verdwijnen.

Het zal wel een rare gedachtesprong zijn maar op de een of andere manier moet ik steeds denken aan den Vos Reynaerde , meesterlijk beschreven door Frits van Oostrom, toen ik ex minister Henk Kamp VVD voor de de enquetecommissie voor Fraude en Dienstverlening zag orakelen. Hij kan gewoon een personage zijn in dat middeleeuwse meesterwerk tijdens de beroemde Hofdag onder leiding van koning leeuw Nobel waar Reynaert ter verantwoording wordt geroepen voor zijn misdaden begaan tegen zijn mede diergenoten, de wolvin en de kip. Henk Kamp werd ingedaagd om zich te verantwoorden voor de inwerkingstelling van een onbarmhartige wet om fraude tegen te gaan en op een eerder moment voor het, tegen alle afspraken in,  opendraaien van de gaskraan om de staatskas te spekken en die van grote  fossiele brandstofondernemers. De Groningers zagen hun huizen verzakken en konden ongehinderd van binnenuit door de muren naar buiten kijken als gevolg van grote scheuren in de gevels. Bij de toeslagaffaire kwamen mensen in grote schulden en werden kinderen uit huis geplaatst.

Na de indaging begint al het verschil tussen beide aangeklaagden. De vos komt niet eens opdagen. De grote Raspoetin van de middeleeuwen, een doortrapte schurk maar niettemin een personage die dank zij zijn charme en welbespraaktheid de mensen op zijn hand krijgt, moet gehaald worden door Bruun de beer en Tybeert de kater. Beide pogingen lopen uit op een echec omdat Reynaert op slimme wijze gebruik maakt van hun zwakheden:honing en vette muizen. De vos prikt de stiekeme pretenties door als hij uiteindelijk wel opdaagt door iedereen, inclusief de koning, met zijn eigen hebzucht en ijdelheid te confronteren. Hij houdt daarmee de hofhouding een spiegel voor wat hem ondanks zijn slechte eigenschappen sympathiek maakt ondanks het feit dat hij een notoire boef is. Het is lachen geblazen met die Diabolical Vulpes.

De aanwezigheid van Henk Kamp doet elke grimas op het gezicht verdwijnen. Reken maar dat hij op tijd komt op de indaging, comfortabel gezeten in zijn BMW 530 met speciaal voor hem getunede vering die hem het genoegen verschafte of hij op gasgevulde kussens vervoerd werd.Daar zorgt Henk Kamp zelf wel voor.Hij kent elk detail van auto’s uit de betere klasse en heeft relaties in die wereld die zijn wensen kunnen inwilgen.

De verschillen tussen Reinaert en Kamp worden tijdens de hofdag steeds duidelijker. Weet onze Reynaert het hof en in het bijzonder de koningin in te palmen voor zijn doeleinden,  ex minister Kamp blijft hangen in het grimmige oordeel van de commissieleden dat ze te maken hebben met een ambtenaar Dorknoper, de welbekende kommaneuker uit Tom Poes. De regels en voorschriften zouden gedeclameerd moeten worden in het concertgebouw als hogere Kunst. Kunst met een hoofdletter. En wie dat niet accepteert, krijgt de fiolen van de toorn van Kamp over zich uitgestort.

De commissieleden realiseren zich steeds meer met schrik dat ze niet met een goedmoedige ambtenaar Dorknoper te maken hebben die slechts regels kent en wil naleven, maar een soort Javert uit Victor Hugo’s Roman les Miserables die een gevangene blijft achtervolgen omdat hij de regels heeft overtreden en hem meedogenloos najaagt.

Regels overtreden? Dan is het motto een schrikbewind voeren.

Reynaert heeft meer op zijn kerfstok. Hij heeft de haas Cuwaert stevig tussen de lendenen geklemd. Daar is erg veel over gefantaseerd, maar het is onmiskenbaar een scabreuze houding waarbij de haas ergens toch het haasje is.En terwijl Reynaert de Vos ook al de wolvin sexueel te grazen had genomen op seksueel gebied. We zien dat Kamp de Groningers sans gene tussen de benen klemt en ook de mensen die een foutje hebben gemaakt bij het aanvragen van een toeslag. Zij kregen Henk Kamp over zich heen. Zijn lendenen als een wolfsklem.

In de huidige tijd mogen we schrijven:  Kamp heeft deze mensen gewoon genaaid.

De vos vlucht uiteindelijk met zijn gezin naar een onbekende wildernis. Onbereikbaar voor wraakneming. Misschien heeft Kamp zijn wenk gezien. Kom maar achter me aan.Met struweel toegedekt zou hij een rustig perifeer bestaan kunnen leiden. Of zou de vos voor hem ook nog een val in petto hebben om zijn hoogmoed en ijdelheid af te straffen?

Dan zouden we misschien weer kunnen lachen om Henk Kamp die dan net als de pastoor in het middeleeuwse epos een teelbal ziet rollen waarbij de vos zou schamperen dat hij voortaan slechts met één klokske zijn lende-arbeid moet verrichten.

In de periode dat ik voor een Amerikaanse universiteit werkte was het mijn taak mee te denken over de beste manier hoe we medische competentie konden onderzoeken. Ik schreef een reeks artikelen voor Medisch Contact( te lezen via mijn website) om aan te tonen dat het medisch handelen aan veel krachten en mechanismen onderhevig was. Zo was het voor mij destijds een openbaring om te ontdekken dat zwarte vrouwen tijdens onderzoek anders behandeld werden dan blanke zwangeren. De zuigelingensterfte is onder de donkere vrouwen aanzienlijk hoger dan bij witte vrouwen.Die laatste kregen weer sneller een keizerssnee omdat artsen zich dan beter konden indekken tegen klachten en schadevergoedingen. Als bleek dat er iets mis kon gaan bij de geboorte, gewoon geen risico nemen. Een keizersnee als verweer tegen de kans op een aanklacht voor Malpractice. Zeker als deze vrouwen goed verzekerd waren en het inhuren van een advocaat voor hen binnen handbereik lag.

Ik was dan ook opnieuw stomverbaasd onlangs in de NRC te lezen dat er ook in Nederland veel misgaat bij bevallingen. Kort samengevat komt het hier op neer: degene die baart wordt weinig serieus genomen.

Berucht is natuurlijk dat lange tijd het belang van het kind boven dat van de moeder werd gesteld. De keizersnee werd toegepast om het kind te kunnen dopen, wat vaak ten koste van de moeder ging.

Maar nog steeds krijgen moeders vaak ongevraagd medicatie zonder dat ze daar toestemming voor gaven. Ook blijkt het slecht gesteld te zijn met moeders van kleur als het gaat om de verhouding baby-moedersterfte. En: vrouwen raken geleidelijk aan meer autonomie kwijt in hun keuze voor de manier hoe ze willen bevallen. Het is steeds meer zoals de Engelsen zeggen: The doctor delivers you of your baby!

De beide auteurs van het artikel in de NRC, Houwink ten Cate en Rodante van der Waal spreken zelfs van Obstetrisch geweld tegen bevallende vrouwen zoals ongewenst vaginaal onderzoek en de knip zonder toestemming.

Kom op vrouwen lijken ze strijdlustig te roepen, we laten ons niet meer op onze rug dwingen. Zelf dus beslissen hoe we willen bevallen en wat we allemaal toestaan om een baby ter wereld te brengen.

En nu we het toch over vrouwen hebben. In zijn zeer lezenswaardige boekMedische Omerta schrijft Jim Reekers-hoogleraar interventieradiologie aan het AMC te Amsterdam over de huidige praktijk dat wel 6000 baarmoeders verwijderd worden die volgens een wetenschappelijke studie-waar hij direct bij betrokken was- behouden hadden kunnen blijven door embolisatie (bloedvaten naar de baarmoeder worden afgesloten om aanzienlijk bloedverlies te voorkomen). Belangrijke voordelen: kortere ziekenhuisopname, geen lelijk litteken, behoud van vruchtbaarheid en ook heel belangrijk: het behoud van vrouwelijke identiteit.

Maar helaas. Gynaecologen waar vrouwen met specifieke klachten als eerste naar verwezen worden doen geen embolisatie, daarvoor moeten ze doorverwijzen naar een interventie radioloog die zich daarin heeft gespecialiseerd. Het verwijderen van een baarmoeder valt onder een DBC (Diagnose Behandel Combinatie ) en brengt dus geld in het laatje.Waarom dan doorverwijzen?

Blijkbaar ook geen probleem voor de verzekeraar die volgens Reekers totaal niet geïnteresseerd zijn in verbetering van de gezondheidszorg, zelfs niet als het een aanzienlijke kostenbesparing oplevert. Een conclusie die hij trekt na uitvoerig de resultaten van zijn onderzoek met de zorgverzekering besproken te hebben.

Toch goed om te weten wanneer je als vrouw met speciale klachten naar de dokter moet.

Toen ik over de met klimop begroeide mergelmuur rondom het intieme begraafplaatsje het Geuldal panoramisch in mij opnam, haar groene weiden aanschouwde, de bomenrijen langs de Geul als groene grenadiers in het gelid zag staan en op de achtergrond het hellingbos dat achter het meanderende water tegen de Brakke berg omhoog klauterde, wist ik het zeker: hier moest mijn moeder voor altijd van dit aards paradijselijk uitzicht blijven genieten naast haar eeuwige vreugde in het hiernamaals. 

Bij dit uitzicht borrelen ook plechtige formuleringen bij mij naar boven.

In mijn boek Ongedachte belevenissen schreef ik over haar vriendschap met broeder Vincent in het aanpalende zorgcentrum. Hoewel mijn moeder gecremeerd wilde worden omdat mijn vader dat gewenst had bij zijn dood, overtuigde Vincent mij om mijn moeders as bij te zetten op een verlaten protestants kerkhofje gelegen tegen het priesterkoor van het mergelkerkje van de Montfortanen in Houthem. Een kerkje dat al ontstaan was in de 12 de eeuw.

We hebben de urn op dat verlaten dodenakkertje ingegraven tussen een oude bekruiste stèle en een verweerde grafzerk, aandenken aan de twee enige overgebleven buurdoden nadat het kerkhofje verlaten werd. Alles omgeven door mooie taxus en groenblijvende laurier ligt ze nu onder haar eigen zerk met uitzicht op de brandgeschilderde ramen van het priesterkoor en de ongeëvenaarde pracht van het Geuldal.En dagelijks voorzien van verse bloemen en een kaarsje geplaatst door broeder Vincent.

Tot aan zijn dood enkele jaren later.

Betreed je het dodenakkertje via een smeedijzeren hekje dan piept en kraakt het ijzerwerk om je met dat nostalgische geluid op te nemen in een gezegende ruimte van rust en stilte. Alsof het ijselijke gegil een geluidswand vormt tussen het gezoem van de drukke autoweg die door het Geuldal raast en de toegewijde sfeer op het kerkhofje. Het is een uitnodigend gebaar om je te bezinnen op de betekenis van een overleden dierbare in dit aardse bestaan.

Soms luiden de klokken nog van de kapel en kijk je omhoog naar de knobbelspits op de toren. Dan weet je dat je veilig bent onder de rokken van die ui die kwade geesten op afstand houdt, gewapend met het hemelwaarts gerichte kruis, ook al omdat  de H Montfort aan de andere zijde van de kapel met zijn lange kruisstaf op zijn sokkel ook waakt als een herder over zijn beminden.

Een magisch plaats om geleidelijk het aardse te ontstijgen en het nieuwe leven in het eeuwige te betreden.